Η αγορά των κρυπτονομισμάτων έχει εισχωρήσει για τα καλά στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα, με την ισοτιμία του Bitcoin να φιγουράρει πλέον πλάι σε Dow Jones και Nasdaq στις γιγαντοοθόνες της Wall Street και τα τηλέφωνα κορυφαίων trading desks να χτυπάνε συνεχώς από πελάτες που επιθυμούν να προσθέσουν τα μυστηριώδη ψηφιακά νομίσματα στα χαρτοφυλάκιά τους.
Καθώς όμως βρίσκεται ακόμη σε βρεφικό στάδιο, η αγορά υπόκειται σε μεγάλο βαθμό σε χειραγώγηση (manipulation). Τα θεμελιώδη είναι προς το παρόν είτε ανύπαρκτα, είτε αδιάφορα για τους επίδοξους επενδυτές – κερδοσκόπους, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους εισέρχονται στην αγορά των κρυπτονομισμάτων με σκοπό το (πολύ) γρήγορο κέρδος.
Δεν πέρασαν δύο χρόνια από τον Δεκέμβριο του 2017, όταν και το Bitcoin που άλλοτε δεν άξιζε ούτε σεντ, έφτασε να διαπραγματεύεται στα 20.000 δολάρια έκαστο. Μη μπείτε καν στον κόπο να κάνετε τα μαθηματικά. Πολλοί πλούτισαν, ενώ παράλληλα η πολλά υποσχόμενη τεχνολογία blockchain βροντοφώναξε την παρουσία της στον πλανήτη, με το μέλλον να προδιαγράφεται λαμπρό. Στη συνέχεια ολόκληρη η αγορά κατακρημνίστηκε εξίσου εκκωφαντικά, με πολλούς να την παρομοιάζουν με τη «φούσκα της τουλίπας», και βαριά ονόματα του οικονομικού συστήματος (CEOs μεγάλων τραπεζών, νομπελίστες οικονομολόγοι κ.α.) να ανακηρύσσουν το Bitcoin –εκατοντάδες φορές– «νεκρό».
Έκτοτε ο βασιλιάς των ψηφιακών νομισμάτων παρουσιάζει ταραχώδη πορεία με μεγάλα σκαμπανεβάσματα, ωστόσο αρνείται να «πεθάνει». Η ουσία είναι όμως πως το ράλι -φαινόμενο του 2017 πυροδότησε έναν «πυρετό του χρυσού» που –καλώς ή κακώς– προσελκύει συνεχώς νέους επίδοξους επενδυτές που διψούν για ακόμη μία ευκαιρία στον γρήγορο πλουτισμό. Αυτό το κυνήγι θησαυρού ωστόσο δημιούργησε μια μη υγιή βάση επενδυτών, ανίκανων να διαχειριστούν μια τόσο ανώριμη και δύσκολη αγορά. Η κατάσταση θυμίζει εξαιρετικά το κραχ του 1999 στο Χρηματιστήριο Αθηνών, όταν και εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες πόνταραν τις οικονομίες τους σε χρηματοοικονομικά προϊόντα, των οποίων η ίδια η έννοια τους ήταν άγνωστη.
Αντίστοιχα η συντριπτική πλειοψηφία όσων επενδύουν στα κρυπτονομίσματα δεν έχει κυριολεκτικά ιδέα που ακουμπάει τα χρήματά της, δηλαδή για την ανατρεπτική τεχνολογία blockchain η οποία κατά τα άλλα μπορεί να φέρει επανάσταση στο παγκόσμιο οικονομικό –και όχι μόνο– σύστημα. Το μεγαλύτερο, όμως, πρόβλημα με τους περισσότερους κρυπτο-επενδυτές είναι πως δεν έχουν στοιχειώδη επαφή με επενδύσεις, πόσο μάλλον πολύπλοκα χρηματοοικονομικά προϊόντα.
Εύκολη πρόσβαση
Αυτό συμβαίνει εν μέρει διότι για πρώτη φορά στην ιστορία των αγορών η πρόσβαση είναι τόσο εύκολη. Τα απανταχού ψηφιακά ανταλλακτήρια επιτρέπουν σε έναν οποιονδήποτε ενήλικο με ταυτότητα και έναν υπολογιστή να εισέλθει μέσα σε λίγα λεπτά στον (επικίνδυνο) κόσμο του trading. Δε χρειάζεται κάποιος πιστοποιημένος broker χρηματιστηριακής να κάνει τον (απαραίτητο ίσως) μεσάζοντα προκειμένου να εξηγήσει και να καθοδηγήσει τον επίδοξο επενδυτή. Υπάρχουν ακόμη και Bitcoin ATMs τα οποία δεν κάνουν καν… ερωτήσεις.
Η προσβασιμότητα αυτή αποτελεί συνταγή για… καταστροφή, με αποτέλεσμα μια μεγάλη μερίδα άπειρων επενδυτών να γίνονται τροφή για τους «καρχαρίες», οι οποίοι εντελώς ξεδιάντροπα χειραγωγούν την αγορά ανάλογα με τις ορέξεις τους! Γιαυτό και όποιος εισέρχεται στον κόσμο του Bitcoin, επενδύει και ξεκινά να πληροφορείται για τα νέα του blockchain, την πορεία υιοθέτησης της τεχνολογίας από τον πλανήτη, γρήγορα συνειδητοποιεί έντρομος ένα πράγμα: Πως οτιδήποτε θετικό (ή αρνητικό) συμβαίνει στον χώρο των κρυπτονομισμάτων δεν φαίνεται να έχει άμεσο αντίκτυπο στην τιμή, ακόμη και στη μορφή του «αγόρασε στη φήμη, πούλα στην είδηση» που παρατηρούμε π.χ. στη Wall Street. Αντιθέτως η αγορά μοιάζει να κινείται χωρίς λογική.
Στην πραγματικότητα είναι έρμαιο των λεγόμενων whales (τα ισχυρά «πορτοφόλια»), ακριβώς επειδή είναι τόσο εύκολο να χειραγωγηθεί. Τα πολύτιμα μέταλλα όπως ο χρυσός έχουν ιστορία χιλιετιών και εξακολουθούν να χειραγωγούνται σε μεγάλο βαθμό – θα ήταν αφελές να πιστέψει κανείς πως θα τη «γλίτωνε» μια τόσο νέα αγορά όπως του Bitcoin, ελλείψει υγιούς βάσης επενδυτών. Οι «φάλαινες» θέλουν και μπορούν να κερδοσκοπήσουν εύκολα σε βάρος των «ψαριών», τώρα που η συνολική πίτα είναι μικρή, και το κάθε δολάριο μετράει. Η κεφαλαιοποίηση ολόκληρης της αγοράς κρυπτονομισμάτων ξεπερνά μετά βίας τα $220 δισ., γεγονός που πρακτικά σημαίνει πως οι κρυπτο-εκατομμυριούχοι κάνουν «πάρτι» έναντι της συντριπτικής πλειοψηφίας μικρο-επενδυτών που ποντάρουν στην καλύτερη 500-1000$ από το υστέρημά τους, στην ελπίδα για ένα ακόμα ράλι σαν του 2017.
Όμως τα νούμερα στα οποία ποντάρουν τα «ψαράκια» ίσως αργήσουν πολύ να έρθουν… Κι αυτό διότι το έξυπνο χρήμα δεν περιμένει η επένδυσή του να φτάσει στον… θεό για να ρευστοποιήσει. Αρπάζει ό,τι μπορεί, όποτε μπορεί. Είτε σε άνοδο, είτε σε πτώση, οι traders πάντα βγάζουν χρήμα, την ώρα που οι επενδυτές -ψαράκια παρακολουθούν άπραγοι και τελικά «σφαγιάζονται». «Bulls make money, bears make money, pigs get slaughtered», όπως λένε στη Wall Street.
Οι μεγάλοι χαμένοι
Η διαδικασία αυτή που πραγματοποιείται αυτή τη στιγμή στην αγορά κρυπτονομισμάτων ονομάζεται «shaking out the weak hands», δηλαδή αποτινάσσονται οι αδύναμοι. Weak hands στη γλώσσα των επενδύσεων αποκαλούνται οι λιγόψυχοι παίκτες που, όπως στο πόκερ, θα χάσουν σίγουρα την παρτίδα και τα χρήματά τους, είτε διότι δεν έχουν επαρκή κεφάλαια για να κοντράρουν τα μεγάλα «ψάρια», είτε γιατί υστερούν στην ικανότητα, το σθένος και τη στρατηγική να παίξουν σωστά τα χαρτιά τους. Είναι με άλλα λόγια χαμένοι από «χέρι».
Τα weak hands τείνουν να αγοράζουν στα υψηλά και να πωλούν στα χαμηλά, κλείνοντας πάντα με απώλειες, χαρίζοντας ουσιαστικά κοψοχρονιά τα πολύτιμα crypto τους στα ισχυρά πορτοφόλια και τροφοδοτώντας έναν φαύλο κύκλο χειραγώγησης. Αυτό συμβαίνει διότι η απειρία και έλλειψη μόρφωσης σχετικά με την αγορά στην οποία επενδύουν τους καθιστά ευάλωτους και ανίκανους να αποφασίσουν για οποιαδήποτε εντολή αγοράς/πώλησης, παρά μόνο εν μέσω ηχηρών ειδήσεων για άνοδο ή πτώση, όταν και πλέον είναι αργά.
Αυτό ονομάζεται FOMO (Fear Of Missing Out), δηλαδή ο φόβος του να μείνεις «στην απ’ έξω», όταν γίνεται το πάρτι και όλα ανεβαίνουν (ή αντίστοιχα καταρρέουν)… Είναι ένας φυσιολογικός φόβος που μπορεί να κυριεύσει ακόμη και τον πιο έμπειρο επενδυτή. Ωστόσο, είναι 100% βέβαιο πως θα συμβεί στον αρχάριο. Το χειρότερο, όμως, είναι πως δεν θα το γνωρίζει ότι του συμβαίνει αυτό, και έτσι ένα ράλι του Bitcoin βασισμένο σε FOMO είναι σαν παλάτι στην άμμο.
Η αγορά χρειάζεται υγιείς επενδυτές
Ωστόσο όσο τα κρυπτονομίσματα υιοθετούνται από το ευρύ κοινό, εισέρχονται νέοι παίκτες και η πίτα μοιράζεται, η χειραγώγηση θα φθίνει, μέχρι που το «αόρατο χέρι» μιας πιο ώριμης αγοράς θα φέρει την ισορροπία. Η αγορά χρειάζεται υγιείς επενδυτές, όχι απαραίτητα «ματσωμένους». Δεν έχει καμία σημασία αν έχετε στην κατοχή σας 0,01 BTC ή 100 BTC. Αυτό που έχει σημασία είναι να ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ τι είναι αυτό που κρατάτε, και να γνωρίζετε τι συμβαίνει στην αγορά.
Προκειμένου οι επενδυτές να θωρακίσουν τους εαυτούς τους, απαιτείται μονάχα παιδεία και ενημέρωση. Η δύναμη βρίσκεται μέσα μας και το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να κλείνουμε τα αυτιά μας στον θόρυβο, αναζητώντας τα σινιάλα που πάντα υπάρχουν και να μελετούμε διαρκώς, μέχρι να εντοπίσουμε αυτό στο οποίο πιστεύουμε πως αξίζει να επενδύσουμε.
Γράφει ο Γιάννης Τσιρογιάννης
