Είναι πραγματικά απορίας άξιον, πώς τελικά οδηγήθηκε η ΔΕΗ να δίνει στην κυριολεξία «μάχη» επιβίωσης, αντιμετωπίζοντας τεράστια οικονομικά και διαρθρωτικά προβλήματα. Πραγματικά, θα πρέπει να θεωρηθεί… «κατόρθωμα» το να οδηγείς στην πλήρη απαξίωση την μεγαλύτερη δημόσια επιχείρηση της χώρας, με 18.000 εργαζόμενους και τζίρο ίσο με το 3% του ΑΕΠ! Το βέβαιο είναι ότι η υπόθεση της ΔΕΗ αντικειμενικά θα πρέπει να τύχει δικαστικής διερεύνησης. Ούτως ή άλλως η κυβέρνηση έχει ανοίξει θέμα παραπομπής στη δικαιοσύνη και σε εξεταστική στη Βουλή για τη ΔΕΗ. Μάλιστα, η γ.γ. Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου αποκάλυψε ότι ήδη η Δικαιοσύνη αρχίζει έρευνα για τη ΔΕΗ, και πως το υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος θα συνδράμει τις εισαγγελικές αρχές στην έρευνα για την συγκεκριμένη υπόθεση. Και, φυσικά, ο «κατήφορος» της ΔΕΗ ήταν η αφορμή να «ανάψουν τα αίματα» στην πολιτική σκηνή της χώρας.
Γραφει ο Σπύρος Σταθάκης
Η κυβέρνηση της Ν.Δ., στα χέρια της οποίας έσκασε η «καυτή πατάτα», έσπευσε να ανακοινώσει μία πρώτη δέσμη μέτρων για τη διάσωση της ΔΕΗ, καταλογίζοντας παράλληλα ευθύνες στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, ότι με τις αποφάσεις της οδήγησε την επιχείρηση στο χείλος της χρεοκοπίας. Η Κουμουνδούρου από την πλευρά της υποστηρίζει ότι τα όσα υποστηρίζει η κυβέρνηση είναι απλά αποπροσανατολισμός, για τις αυξήσεις στα τιμολόγια της επιχείρησης και το επικείμενο ξεπούλημά της. Όμως οι ευθύνες υπάρχουν, και είναι μεγάλες!
Σε κάθε περίπτωση, η ΔΕΗ βρίσκεται στο χειρότερο σημείο της πολύχρονης ιστορίας της. Αρκεί και μόνο να αναφέρουμε ότι ο νέος πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της επιχείρησης, Γιώργος Στάσσης, χαρακτήρισε δραματική την κατάσταση της ΔΕΗ, σημειώνοντας ότι το ταμειακό έλλειμμα των 750 εκατομμυρίων ευρώ συνεχίζει και φέτος να αυξάνεται, και αναμένεται να φτάσει στα 800- 900 εκατ. ευρώ σε δωδεκάμηνη πρόβλεψη. Σημειώνεται ότι για τη χρήση του 2018 η ΔΕΗ κατέγραψε ζημιές 903 εκατ. ευρώ, όταν το 2014 είχε κέρδη 90 εκατ. ευρώ. Για φανταστείτε. Τα 90 εκατ. ευρώ κέρδη έγιναν 903 εκατ. ευρώ ζημιές, μέσα σε μόλις 4 χρόνια.
Την ίδια περίοδο η μετοχή της έχασε το 83% της αξίας της στο Χρηματιστήριο. Τέτοια εποχή το 2014 η ΔΕΗ είχε κεφαλαιοποίηση περίπου 2 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ πριν από τις ευρωεκλογές η χρηματιστηριακή αξία της επιχείρησης υποχώρησε στα 300 εκατ. ευρώ περίπου. Οι επενδύσεις στο δίκτυο της ΔΕΗ το 2018 μειώθηκαν στο μισό σε σχέση με το 2012, ενώ «φούσκωσαν» και οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την επιχείρηση. Οι οφειλές προς την ΔΕΗ έφτασαν από το 1,4 δισ. ευρώ το 2014 τα 2,5 δισ. ευρώ το 2018. Στους στρατηγικούς κακοπληρωτές μάλιστα της ΔΕΗ περιλαμβάνεται και το Ελληνικό Δημόσιο. Τα χρέη αυτά γίνονται ακόμη μεγαλύτερα εάν σκεφτούμε και τα χρέη εταιριών που είναι υπό τον έλεγχο του Δημοσίου όπως η ΛΑΡΚΟ. Πάνω από 300 εκατομμύρια ευρώ είναι τα συνολικά χρέη της ΛΑΡΚΟ στη ΔΕΗ.
Οι ζημιές από τη χρήση του λιγνίτη
Ένα άλλο εξίσου σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ΔΕΗ είναι και το γεγονός ότι παραμένει εξαρτημένη από το λιγνίτη. Σύμφωνα λοιπόν με έκθεση της δεξαμενής σκέψης για το περιβάλλον και την ενέργεια «The Green Tank», η οποία χρηματοδοτήθηκε από το «European Climate Foundation», η λιγνιτική βιομηχανία συσσωρεύει καθαρές ζημιές κάθε μήνα από τον Δεκέμβριο 2017. Ειδικότερα από τον Ιανουάριο 2016 έως τον Ιούνιο 2019 η ΔΕΗ έχει συσσωρεύσει καθαρές ζημιές 683 εκατ. ευρώ από τη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων.
Το συγκεκριμένο ποσό είναι άμεσα συγκρίσιμο με εκείνο των 600 εκατ. ευρώ που η ΔΕΗ έχασε λόγω των δημοπρασιών ενέργειας (ΝΟΜΕ) κατά την ίδια χρονική περίοδο. Εάν, δε, ο σημερινός λιγνιτικός στόλος παραμείνει ως έχει, τότε τα επόμενα 3,5 χρόνια η λιγνιτική βιομηχανία θα συσσωρεύσει ζημιές της τάξης των 1,3 δισ. ευρώ. Τα μικτά κέρδη όλων των λιγνιτικών, σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, για το πρώτο εξάμηνο του 2019 εκτιμήθηκαν σε 33,8 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 48% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2018 και 84% συγκριτικά με το 2017.
Το αποτέλεσμα μπορεί να αποδοθεί κυρίως στη μείωση της λιγνιτικής ηλεκτροπαραγωγής και στη ραγδαία αύξηση των τιμών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) το 2019. Tο κόστος CO2 έχει υπερτετραπλασιαστεί από λιγότερο από 10ευρώ/MWh στις αρχές του 2016 σε περισσότερο από 40ευρώ/MWh στο μέσο του 2019. Η μονάδα της Μελίτης είχε τα μεγαλύτερα μικτά κέρδη το πρώτο εξάμηνο του 2019, όπως και του «Αγ. Δημητρίου V» το 2017. Οι μονάδες Αγ. Δημήτριος Ι, Καρδιά Ι-ΙΙI, Mεγαλόπολη ΙΙΙ- IV είχαν αρνητικά μικτά κέρδη το 2019.
Η έκθεση
Η έκθεση, προκειμένου να αλλάξει αυτή η εικόνα, προτείνει μεταξύ άλλων: Αποσύρσεις των Ατμοηλεκτρικών Σταθμών (ΑΗΣ) Καρδιάς και ΑΗΣ Αμυνταίου, καθώς εκτιμάται ότι θα μειώσουν τις καθαρές ζημιές της λιγνιτικής βιομηχανίας κατά περισσότερο από 600 εκατ. ευρώ τα επόμενα 3,5 χρόνια. Είναι αξιοσημείωτο ότι η προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση ερμήνευσε μονομερώς της Οδηγία Βιομηχανικών Εκπομπών για να παρατείνει τη διάρκεια ζωής των δύο ΑΗΣ που αντιπροσωπεύουν το 42% της υφιστάμενης λιγνιτικής ισχύος της χώρας, με συνέπεια να ξεκινήσουν διαδικασίες παραπομπής της χώρας από την Κομισιόν. Αποσύρσεις και των μονάδων του Αγ. Δημητρίου Ι-ΙΙ και Μεγαλόπολης IV, καθώς θα βελτιώσουν κατά 66% τα οικονομικά μεγέθη σε σύγκριση με το σενάριο στο οποίο δεν πραγματοποιείται καμμία απόσυρση. Υπό την προϋπόθεση όμως ότι 3TWh ηλεκτρικής ενέργειας τον χρόνο μπορούν να καλυφθούν από άλλες πηγές.
Οι πρώτες κινήσεις της κυβέρνησης
Η δέσμη μέτρων για τη σωτηρία της ΔΕΗ που ανακοίνωσε η κυβέρνηση περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την απόδοση στην επιχείρηση των οφειλομένων από την παροχή Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας του παρελθόντος, εξόφληση οφειλών από φορείς του Δημοσίου, ασφυκτική πίεση προς τους στρατηγικούς κακοπληρωτές με εξώδικα και εντολές αποκοπής (30.000 εντολές αποκοπής για στρατηγικούς κακοπληρωτές το τελευταίο δίμηνο), τιτλοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Επίσης το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα διεκδικήσει από την Ε.Ε. την κατάργηση των δημοπρασιών λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής («ΝΟΜΕ») που είχε αποτέλεσμα να υποχρεωθεί η ΔΕΗ να πουλά ρεύμα κάτω του κόστους στους ανταγωνιστές της, ενώ θα επιδιώξει επίσης την αύξηση του στόχου για το μερίδιο αγοράς της ΔΕΗ στη λιανική που είχε τεθεί στο 50%. Έτσι, στη σωτηρία της επιχείρησης καλούνται να συμβάλουν με ισορροπημένο τρόπο όλες οι πλευρές: οικιακοί καταναλωτές και επαγγελματίες μέσω της μείωσης της έκπτωσης συνέπειας, η βιομηχανία με την ρήτρα για το διοξείδιο του άνθρακα, το Δημόσιο με τη μείωση του ΦΠΑ και την καταβολή των ΥΚΩ, και οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ, εναλλακτικοί προμηθευτές, με την κατάργηση των ΝΟΜΕ.
Ειδικά για τα τιμολόγια, το πακέτο διάσωσης της επιχείρησης περιλαμβάνει τα εξής: *Αύξηση της χρέωσης ανά κιλοβατώρα (ανταγωνιστικό σκέλος τιμολογίων) για την ενίσχυση των εσόδων της ΔΕΗ, που όμως αντισταθμίζεται πλήρως για τους καταναλωτές από τη μείωση του ΦΠΑ και του ΕΤΜΕΑΡ. Σημειώνεται ότι η ΔΕΗ θα παραμείνει ο πάροχος με το χαμηλότερο πάγιο τέλος της αγοράς. *Μείωση της έκπτωσης συνέπειας από το 10% στο 5%. *Θέσπιση ρήτρας CΟ2 για τα νοικοκυριά χωρίς άμεση επίπτωση στους λογαριασμούς της ΔΕΗ. *Επιπλέον έκπτωση 50% για τα μηχανικά υποστηριζόμενα άτομα, που είναι δικαιούχοι του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου.
Οι τεράστιες ευθύνες για την κατάσταση της ΔΕΗ
Με τα μέτρα αυτά η κυβέρνηση ελπίζει να τονώσει τη ρευστότητα της επιχείρησης με περίπου 500 εκατ. ευρώ, γεγονός που θα βελτιώσει την γενικότερη οικονομική της κατάσταση. Ήταν επιτακτική ανάγκη η ανάληψη πρωτοβουλιών προκειμένου η επιχείρηση να αποφύγει σοβαρούς κινδύνους, ακόμα και για την επιβίωσή της, μετά τα ζημιογόνα αποτελέσματα για το 2018 και το 2019 μέχρι στιγμής. Μάλιστα, το ενδεχόμενο επιδείνωσης των προειδοποιήσεων του ορκωτού ελεγκτή (Ernst & Young) για την βιωσιμότητα της εταιρείας, στην έκθεση που αναμένεται στις 24 Σεπτεμβρίου, θα οδηγούσε σε δραματικές εξελίξεις που μπορεί να περιλαμβάνουν ακόμη και στάση πληρωμών (για μισθούς, προμηθευτές κ.λ.π.), αναστολή διαπραγμάτευσης της μετοχής, χαρακτηρισμό των δανείων της ΔΕΗ ως μη εξυπηρετούμενων κ.ά., με προφανώς σοβαρότατες επιπτώσεις στο σύνολο της οικονομίας.
Η έκθεση
Σημειώνεται ότι στην έκθεση για τα οικονομικά αποτελέσματα του 2018 ο ορκωτός ελεγκτής σημείωνε τα εξής: «Η Εταιρία και ο Όμιλος στην κλειόμενη χρήση παρουσιάζουν μειωμένα έσοδα και υψηλές ζημίες προ φόρων, ενώ κατά την 31 Δεκεμβρίου 2018 οι βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις της Εταιρίας και του Ομίλου υπολείπονταν κατά €949 εκατ. και €708 εκατ. των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεών τους, αντίστοιχα. Με βάση τις εκτιμήσεις της διοίκησης οι ανωτέρω συνθήκες οι οποίες αναμένεται να συνεχιστούν κατά τη διάρκεια των επομένων δώδεκα μηνών μεμονωμένα αλλά και στο σύνολό τους, υποδηλώνουν την ύπαρξη ουσιώδους αβεβαιότητας η οποία ενδεχομένως θα εγείρει σημαντική αμφιβολία σχετικά με τη δυνατότητα της Εταιρίας και του Ομίλου να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους».
Και ποιοι έχουν την ευθύνη για αυτή την κατάσταση. Δυστυχώς για την Κουμουνδούρου, όσο και να φωνάζουν τα στελέχη της για απόπειρα ξεπουλήματος της ΔΕΗ, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ με τις αποφάσεις της, στην ουσία έριξε την επιχείρηση στα «βράχια». Και γιατί αυτό; Διαβάστε ξανά τι σημειώναμε εγκαίρως το 2017, όταν η ΔΕΗ είχε πάρει τον κατήφορο: «Η τραγική ειρωνεία τώρα είναι ότι η κυβέρνηση, που ως αντιπολίτευση είχε απορρίψει το σχέδιο της “μικρής ΔΕΗ” το 2014, και είχε ασκήσει σφοδρή πολεμική για το συγκεκριμένο σχέδιο, τώρα να ξεπεράσει τις ιδεολογικές της εμμονές, και να επιστρέψει στον προ τριετίας σχεδιασμό, της πώλησης παραγωγικού δυναμικού της ΔΕΗ και μάλιστα σε ποσοστό μεγαλύτερο από αυτό του 30% που περιελάμβανε η Μικρή ΔΕΗ και από πολλές πλευρές με χειρότερους όρους, είναι η κυβέρνηση, όπως σαφώς προκύπτει από τις μέχρι τώρα διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς».
«Η κυβέρνηση, με τις επιλογές της, και σε επίπεδο επιλογών προσώπων στα διοικητικά πόστα, και γενικά με τις αλλοπρόσαλλες πολιτικές που ακολούθησε, επανέφερε στη μνήμη μας όλες εκείνες τις ωραίες “αγωνιστικές” εποχές, με κατέβασμα του διακόπτη σε μονάδες παραγωγής, καταλήψεις ταινιόδρομων που μεταφέρουν λιγνίτη, καταλήψεις των κεντρικών γραφείων της ΔΕΗ, εισβολές στα γραφεία διοίκησης και προπηλακισμούς διοικητικών στελεχών, κ.ά. Τώρα αναγνωρίζεται από όλους, ότι η κυβέρνηση ουσιαστικά υπέγραψε την υποχρεωτική συρρίκνωση της εταιρίας στο 50% της παραγωγής και των πελατών, οδηγώντας έτσι την εταιρία σε απόλυτο οικονομικό αδιέξοδο, και με αποτέλεσμα να κινδυνεύει συνολικά η ευστάθεια του ενεργειακού συστήματος της χώρας από τον τυχοδιωκτισμό και την ιδεοληψία της κυβέρνησης. Ειδικότερα, αφού εγκατέλειψε το μοντέλο της μικρής ΔΕΗ συμφώνησε στη συνέχεια με την τρόικα να περιοριστεί η παρουσία της ΔΕΗ από το 95% περίπου της αγοράς στο 50% μέσα σε 3 – 4 χρόνια, με μηδενικό αντάλλαγμα για την επιχείρηση και χωρίς καμμία περαιτέρω παρέμβαση στη δομή της εταιρίας.
Η αλλοπρόσαλλη πολιτική της κυβέρνησης στον τομέα της ενέργειας, καθώς ακόμη δεν έχει αποδεχθεί το ουσιαστικό άνοιγμα της αγοράς στην υγιή ανταγωνισμό, έχει προκαλέσει τεράστια προβλήματα πλέον στη ΔΕΗ, όπως: Απελπιστική αδυναμία είσπραξης των λογαριασμών, η ΔΕΗ έχει ληξιπρόθεσμα έσοδα 2,6 δισ. ευρώ. Αυτό δημιουργεί έλλειψη ρευστότητας, με αποτέλεσμα οι οφειλές προς ΔΕΔΔΗΕ και ΑΔΜΗΕ να είναι 900 εκατομμύρια, ενώ οφείλει σε άλλους 600 εκατ. ευρώ. Απώλεια μεριδίων αγοράς, καθώς η καταστροφική συμφωνία της κυβέρνησης με τους θεσμούς θα περιορίσει μέσα στα τρία επόμενα χρόνια τα έσοδα από 4,5 δισ. σε 2,53 δισ. ευρώ. Μείωση περιθωρίου κέρδους της εταιρίας. Η κυβέρνηση με την εμπορική πολιτική που ακολουθεί θα μειώσει το περιθώριο κέρδους, με αποτέλεσμα το 2017 να υπάρχει κίνδυνος να παρουσιάσει ζημιές. Επιπλέον, η επιβολή από την κυβέρνηση ενός μοντέλου μετοχοποίησης του ΑΔΜΗΕ που στερεί 500 εκατ. έσοδα σε σχέση με τα έσοδα αν προχωρούσε σε ορθολογική μετοχοποίηση την οδηγεί στη καταστροφή».
Σε συμφωνία
Προσθέτουμε και τα εξής. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ Έσυρε τη ΔΕΗ σε διαγωνισμό παλαιών αντιοικονομικών Λιγνιτικών Μονάδων, με αποτέλεσμα να μην εμφανιστεί ουσιαστικά κανένας(!) ενδιαφερόμενος και ο διαγωνισμός να κηρυχθεί άγονος. Παρά το γεγονός ότι τους μισούς από τους 1.200 εργαζόμενους προέβλεπαν να τους απορροφήσει η υπόλοιπη εταιρία, δηλαδή μειώνοντας κατά 50% το μισθολογικό κόστος. Επιπλέον, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, σε συμφωνία με τους δανειστές, ξεπούλησε ουσιαστικά το 50% της πελατείας, δηλαδή το 50% των εσόδων της ΔΕΗ, κρατώντας όμως το 100% των χρεών και δανείων, το 100% του μισθολογικού κόστους. Και όλα αυτά με μηδενικό αντάλλαγμα. Πράγματι, εκχώρησαν το 50% των κερδών της εταιρίας στους ανταγωνιστές της, έναντι μηδενικού ανταλλάγματος.
Ζημιές μόνο από τα ΝΟΜΕ; Πάνω από 600 εκατ. ευρώ. Απόδοση ευθυνών είπατε;
