Μονόδρομος για τον Ζάεφ οι πρόωρες εκλογές
Τα τελευταία χαρτιά του, πριν οδηγήσει την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας σε μια εκλογική αναμέτρηση με αβέβαια αποτελέσματα, παίζει ο πρωθυπουργός του γειτονικού κρατιδίου Ζόραν Ζάεφ. Ευρισκόμενος σε έναν κλοιό ασφυκτικών πιέσεων τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό του περιβάλλον, ο κ. Ζάεφ φαίνεται ότι έχει συνδέσει με την επιτυχή προώθηση της συμφωνίας των Πρεσπών όχι μόνο την ευρωατλαντική προοπτική της πΓΔΜ αλλά και την ίδια την πολιτική επιβίωσή του. Τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος, αλλά και η απουσία εθνοτικών ισορροπιών που είναι εμφανής στα ακόμα ασταθή Δυτικά Βαλκάνια, φέρνουν στην επιφάνεια και δυσοίωνα σενάρια σχετικά με το μέλλον της πΓΔΜ.
Συν τοις άλλοις, στους ηγέτες της γείτονος έχει διαμηνυθεί ποικιλοτρόπως ότι αποτυχία κύρωσης της Συμφωνίας των Πρεσπών θα σημάνει για τη διαπραγματευτική διαδικασία ακόμα μία χαμένη δεκαετία, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τη θέση της χώρας. Η «μητέρα των μαχών» του κ. Ζάεφ θα ξεκινήσει αυτή την εβδομάδα με την εκκίνηση της κοινοβουλευτικής διαδικασίας για την εξεύρεση πλειοψηφίας δύο τρίτων, δηλαδή 80 από τους 120 βουλευτές της πΓΔΜ. Σύμφωνα με την αριθμητική των τελευταίων 24ώρων, στον κ. Ζάεφ λείπουν οκτώ βουλευτές προκειμένου να φτάσει στον επιθυμητό αριθμό. Εμπειροι παρατηρητές εκτιμούν ότι ο κ. Ζάεφ δύσκολα θα καταφέρει κάτι τέτοιο σε αυτή τη φάση, καθώς το κλίμα πόλωσης αποθαρρύνει ακόμη και βουλευτές οι οποίοι ήταν επί της αρχής θετικοί για την ψήφιση της συνταγματικής αναθεώρησης που θα σημάνει την ολοκλήρωση των υποχρεώσεων της πΓΔΜ στον δρόμο για την επικύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών. Η πόλωση είναι εμφανής και από τις δύο πλευρές. Μόλις την Παρασκευή, το εφετείο των Σκοπίων επικύρωσε την ποινή δύο ετών φυλάκισης στην οποία είχε πρωτόδικα καταδικαστεί ο τέως πρωθυπουργός της πΓΔΜ Νίκολα Γκρούεφσκι για τη θωρακισμένη Μερσεντές. Αν και η συγκεκριμένη απόφαση δεν μπορεί να συνδεθεί με τις πολιτικές εξελίξεις, αναγκαστικά εμπλέκεται στο γενικότερο κλίμα. Επιπλέον, οι έρευνες κατά της διαφθοράς, στις οποίες περιλαμβάνονται η συγκεκριμένη και ακόμα τέσσερις υποθέσεις που αφορούν τον κ. Γκρούεφσκι, είναι ενταγμένες στα κριτήρια της Ε.Ε. για την προώθηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων ώστε να ξεκινήσουν –κάποια στιγμή– οι προενταξιακές διαπραγματεύσεις με τα Σκόπια. Παράλληλα, μέσα στο VMRO-DPMNE, είτε διαγράφουν είτε καθαιρούν από κομματικά αξιώματα οποιονδήποτε έχει εκφραστεί δημοσίως υπέρ της συνταγματικής αναθεώρησης, άρα και της Συμφωνίας των Πρεσπών.
Εάν, λοιπόν, η διαδικασία στη Βουλή δεν προχωρήσει, τότε ο κ. Ζάεφ θα οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες εκλογές. Υπάρχουν ορισμένες δυσκολίες, οι οποίες αφορούν τη μίνιμουμ προεκλογική περίοδο που πρέπει να υπάρξει (100 ημέρες), ωστόσο εκτιμάται ότι μπορεί να υπερκερασθούν. Σε αυτή την περίπτωση οι εκλογές θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν ακόμα και στα τέλη Νοεμβρίου.
Η στρατηγική
Σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, ο κ. Ζάεφ ήδη επεξεργάζεται σειρά σεναρίων για τη στρατηγική που θα ακολουθήσει ενόψει των εκλογών. Ενα από τα πλέον βασικά είναι η εκμετάλλευση στο έπακρο του εκλογικού συστήματος της πΓΔΜ, το οποίο βασίζεται σε μια μορφή απλής αναλογικής και μονοεδρικών περιφερειών (έχει αρκετά κοινά σημεία με το γερμανικό εκλογικό σύστημα). Συνήθως, πριν από τις εκλογές, στην πΓΔΜ συγκροτούνται εκλογικοί συνασπισμοί με δέσμευση για κυβερνητική συνεργασία. Ενα από τα βασικά σενάρια στο επιτελείο του κ. Ζάεφ είναι η παράκαμψη αυτού του βήματος, ώστε «να δουλέψει ο ανταγωνισμός», όπως έλεγαν χαρακτηριστικά πρόσωπα με γνώση όσων συμβαίνουν αυτή την περίοδο στην πΓΔΜ.
Ως προς την πολιτική γραμμή που θα ακολουθήσει, ευλόγως ο κ. Ζάεφ θα προσπαθήσει να παρουσιάσει όσους αντιτίθενται στη Συμφωνία των Πρεσπών ως εχθρούς της ευρωατλαντικής προοπτικής της πΓΔΜ. Αλλωστε και τα επιχειρήματα των Δυτικών είναι περίπου ανάλογα. Προφανώς, πιθανή αποτυχία του κ. Ζάεφ στη συνταγματική αναθεώρηση αυτή την εβδομάδα –ή στις εκλογές που ενδέχεται να ακολουθήσουν– θα σημάνει και το αναπόφευκτο τέλος της συμφωνίας των Πρεσπών.
Ανησυχία στην Αθήνα
Η κατάσταση στην πΓΔΜ ανησυχεί πολλαπλά την Αθήνα. Σε επίπεδο διεθνούς διπλωματίας ο βασικός κίνδυνος που αντιμετωπίζει η Αθήνα είναι να βρεθεί ανά χείρας με ένα ακόμα μίνι «Κυπριακό», με όρους επίλυσης οι οποίοι θα χειροτερεύουν όσο περνούν τα χρόνια και μεταβάλλονται οι ισορροπίες στην περιοχή. Επιπλέον, έμπειροι διπλωμάτες ανησυχούν για την προοπτική που μπορεί να λάβουν τα πράγματα αν η πΓΔΜ απομακρυνθεί οριστικά από τους ευρωατλαντικούς θεσμούς. Ο πλέον ανησυχητικός παράγοντας είναι οι Αλβανοί της πΓΔΜ, οι οποίοι ψήφισαν σε χαμηλά επίπεδα στο δημοψήφισμα. Ο αλβανικός εθνικισμός είναι «παρών» και ήδη στις γειτονικές χώρες είναι πιθανή η επικράτηση σεναρίων αστάθειας. Κατ’ αρχάς, λίγοι εκτιμούν ότι η Αλβανία μπορεί να λάβει ημερομηνία ενταξιακών διαπραγματεύσεων το καλοκαίρι, κάτι που θα αδυνατίσει τη θέση του Εντι Ράμα και θα αυξήσει την εθνικιστική ρητορική. Οι προσπάθειες διευθέτησης της εκκρεμότητας Σερβίας - Κοσόβου εντείνουν τις ανάλογες φωνές στην άλλη αλβανική οντότητα της περιοχής. Αν η ευρωατλαντική πορεία της πΓΔΜ ακυρωθεί, μήπως, στο εσωτερικό των Αλβανών της χώρας τεθούν ερωτήματα για τη μελλοντική θέση τους σε ένα κράτος χωρίς προοπτική; Ενοχλητικά, αλλά υπαρκτά ερωτήματα.
ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
