Πώς θα μπορούσαν να δικαιωθούν οι σκεπτικιστές των κεντρικών τραπεζών
Τη στιγμή που φάνηκε οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες να στρέφονται προς την ίδια κατεύθυνση, άρχισαν να χωρίζουν ξανά τους δρόμους τους. Η απόκλιση αυτή τη φορά δεν εξηγείται απλώς από τον πληθωρισμό ή την απασχόληση, αλλά από τις διεθνείς προοπτικές και τον τρόπο με τον οποίο αυτές μπορούν να επηρεάσουν διαφορετικά τις εγχώριες οικονομίες. Οι κεντρικές τράπεζες έχουν όλες εγχώριες εντολές, αλλά ο κόσμος είναι τόσο αλληλένδετος και οι ροές κεφαλαίων τόσο ελεύθερες, που για να ανταποκριθούν στις εντολές αυτές πρέπει να βασίζονται σε προβλέψεις και εκτιμήσεις κινδύνου για τον κόσμο γενικότερα. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο οι εμπορικοί πόλεμοι και οι ταραγμένες αναδυόμενες αγορές έκαναν την εμφάνισή τους στις πρόσφατες διακηρύξεις από την Τράπεζα της Ιαπωνίας (BOJ), την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Τράπεζα της Αγγλίας. Εάν αισθάνονταν νευρικότητα θα μπορούσαν να διατηρήσουν τη ρευστότητα ή να διατηρήσουν τα επιτόκια χαμηλότερα από ό,τι αναμενόταν.
Αποκομμένη είναι Federal Reserve
Η πιο «αποκομμένη» είναι η Federal Reserve, της οποίας οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα συναντηθούν την επόμενη εβδομάδα για να καθορίσουν το ύψος των επιτοκίων. Η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς (FOMC) είναι απίθανο να εκφράσει προβληματισμό δημόσια, όπως έχουν κάνει οι υπόλοιπες μεγάλες κεντρικές τράπεζες. Η οικονομία των ΗΠΑ είναι πολύ ισχυρή για να σταματήσει τις σταδιακές αυξήσεις των επιτοκίων. Η δήλωση της BOJ αυτή την εβδομάδα τοποθέτησε τους διεθνείς παράγοντες στην κορυφή της λίστας με τους κινδύνους. Οι αξιωματούχοι παραπονέθηκαν για τον προστατευτισμό και τις αμερικανικές πολιτικές –όπως τους δασμούς του Ντόναλντ Τραμπ– και για τις αναταραχές στις αναδυόμενες αγορές. Δεν βλέπω να λέει η Fed κάτι αντίστοιχο. Αντίθετα, είναι εφικτές ορισμένες αλλαγές στο δελτίο Τύπου.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
Η ΕΚΤ μείωσε την πρόβλεψη ανάπτυξης την περασμένη εβδομάδα. Στις εισαγωγικές παρατηρήσεις του στη συνέντευξη Τύπου ο πρόεδρος Μάριο Ντράγκι ανέφερε ότι το εμπόριο, οι αναδυόμενες αγορές και η αστάθεια των χρηματοπιστωτικών αγορών έχουν αποκτήσει «μεγαλύτερη σημασία πρόσφατα». Μια ομιλία την περασμένη εβδομάδα από τη Λάελ Μπρέιναρντ, κυβερνήτη της Fed, έδειξε πόσο μπροστά είναι η Fed. Δεν ήταν μόνο το περιεχόμενο, το οποίο ήταν γενικά πολύ αισιόδοξο για την οικονομία, αλλά ότι η Μπρέιναρντ μόλις πριν από μερικά χρόνια είχε χαράξει τον ρόλο της ως πνευματικός ηγέτης της συντηρητικής πτέρυγας της Fed ως προς τα επόμενα βήματα στην οικονομία των ΗΠΑ. Η Μπρέιναρντ επικεντρώθηκε στους ορισμούς του «ουδέτερου» επιτοκίου, του επιτοκίου που ούτε διεγείρει ούτε περιορίζει την οικονομία. Είπε ότι το βραχυπρόθεσμο ουδέτερο επιτόκιο μπορεί να είναι υψηλότερο. Η επίπτωση είναι ότι η Fed πρέπει να επικεντρωθεί σε αυτό που μας λένε τα εγχώρια οικονομικά δεδομένα και ότι τα επιτόκια μπορούν να κινηθούν πάνω από τα ουδέτερα επίπεδα εάν χρειαστεί. Βέβαια, παρακολουθεί τις παγκόσμιες εξελίξεις, στις οποίες αφιέρωσε μία παράγραφο στο έγγραφο 11 σελίδων στο Ντιτρόιτ.
Αλλαγή ρότας
Το σκηνικό εκτός των ΗΠΑ ήταν το τελευταίο κομμάτι που συμπεριλήφθηκε στην ανακοίνωση της Fed τον Αύγουστο, ακριβώς πριν από τις ψήφους των μελών της FOMC. Είναι ίσως πρόωρο για την Fed να το εκτιμήσει ως κάτι σημαντικό, αν και μια αναφορά θα μπορούσε να υπάρχει στη δεύτερη παράγραφο, όπου η Fed περιγράφει τους κινδύνους που εμφανίζονται ως «σχεδόν ισορροπημένοι». Η Fed έχει αλλάξει πορεία στο παρελθόν με βάση τα διεθνή γεγονότα. Ξεκίνησε το 2015 και το 2016 προβλέποντας πολλαπλές αυξήσεις επιτοκίων μόνο και μόνο για να καταφέρει μία τον χρόνο, κυρίως επειδή η παγκόσμια ανάπτυξη ήταν πολύ ασθενής. Ο πιο συνηθισμένος υποστηρικτής των ήπιων αυτών κινήσεων δεν ήταν άλλος από τη Λάελ Μπρέιναρντ. Αυτή τη φορά θα αφήσουν τα έθνη πίσω οι ΗΠΑ; Ας δούμε τη συγκεκριμένη παράγραφο της Μπρέιναρντ στο Ντιτρόιτ. Αυτή είναι η τελευταία φράση: «Αν και οι αντισταθμίσεις της ροής κεφαλαίων έχουν περιοριστεί σε αρκετές ιδιαίτερα ευάλωτες χώρες μέχρι στιγμής, παρατηρώ προσεκτικά τον κίνδυνο να διευρυνθεί η απόσυρση των αναδυόμενων αγορών». Εάν συμβεί αυτό οι ΗΠΑ δεν μπορούν να παραμείνουν στην ίδια κατάσταση. Η προσοχή και η βραδύτερη αύξηση των επιτοκίων θα ήταν πιθανόν αναγκαία – αποδεικνύοντας ότι η Ιαπωνία και η ΕΚΤ ήταν προφητικές.
